Դաս 16.Կրկնենք անցածը

Առաջադրանքեր(դասարանում)

1) Ինչպե՞ս կփոխվի երկու ամբողջ թվերի տարբերությունը, եթե՝

ա) նվազելիից հանենք –5,թիվը կփոքրանա

բ) նվազելիին գումարենք –7,կփոքրանա

գ) հանելիից հանենք –2,ավելի կփոքրանա

դ) հանելիին գումարենք –3։կմեծանա

2) Ինչի՞ է հավասար ամենամեծ բացասական ամբողջ թվի և

ամենափոքր դրական ամբողջ թվի տարբերությունը։-1-(+1)=-2

3) Բանվորը պատրաստեց 60 մանրակ՝ այդպիսով աշխատանքը կա-

տարելով 120 %-ով։ Քանի՞ մանրակ պիտի պատրաստեր բանվորը։

60×100/120=50

4) Պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին.

ա) Ի՞նչ թվանշաններով չի կարող ավարտվել պարզ թվի

գրառումը։Զույգ թվերով

բ) Կարո՞ղ է արդյոք պարզ թիվը ստացվել երկու պարզ թվերի

գումարումից։Ոչ չի կարող

գ) Կարո՞ղ է արդյոք երկու բաղադրյալ թվերի գումարումից

ստացվել պարզ թիվ։Այո

Լրացուցիչ(տանը)

5) Հաշվե՛ք.

ա) | – 4 – *|, եթե աստղանիշի փոխարեն գրված լինի –3 թիվը

|-4-(-3)|=|-1|

բ) |5 – * – 8|, եթե աստղանիշի փոխարեն գրվի –9 թիվը,

|5-(-9)-8|=|5+9-8|=|6|

գ) |* – 2| + |* – (–1)|, եթե աստղանիշի փոխարեն գրվի 6 թիվը։

|6-2|+|6-(-1)|=|4|+|7|=|11|

6) Տրված են –7 և +5 թվերը։ Գտե՛ք նրանց տարբերության բացարձակ

արժեքը և նրանց բացարձակ արժեքների տարբերությունը։

|-7-(+5)|=|-12|=12

|-7|-|+5|=7-5=2

7) Քաղաքից դուրս եկավ մի մեքենա, որի արագությունը 80 կմ/ժ էր։

հետո նրա հետևից շարժվեց մեկ ուրիշ մեքենա, որի արագությունը

90 կմ/ժ էր։ Քաղաքից դուրս գալուց ինչքա՞ն ժամանակ անց

երկրորդ մեքենան առաջինից 20 կմ առաջ անցած կլինի։

 

8) Խանութ բերեցին երկու արկղ սառեցրած ձուկ, ընդ որում առաջին

արկղում 15 կգ-ով ավելի ձուկ կար, քան երկրորդում: Առաջին

արկղն արժեր 90000 դրամ, երկրորդը` 60000 դրամ: Քանի՞

կիլոգրամ ձուկ կար յուրաքանչյուր արկղում:

90.000-60.000=30.000

15կգ-30.000

1կգ-30.000:15=2000

90.000:2000=45

60.000:2000=30    Պատ՝․45կգ և  30կգ

Թարգմանություն

Притча о потере башмака

 

Однажды Мудрец, сопровождаемый своими учениками, садился в поезд.

Было лето, и на нем были легкие башмаки, один из которых внезапно слетел с его ступни и упал прямо на железнодорожные пути.

Ученики, стоящие вокруг учителя, засуетились, и кто-то из них даже попытался спрыгнуть на платформу, чтобы найти башмак.

В этот момент поезд тронулся, и от падения одного из учеников спасли только цепкие пальцы мудреца, ухватившиеся за его одежду.

— Ничего страшного, — сказал он ученикам, и затем легким движением ноги стряхнул с себя и второй ботинок. Поезд набирал скорость, а ученики с удивлением взирали на своего учителя.

— Зачем же вы скинули на пути второй ботинок? – спросил наконец кто-то из них.

— Я подумал, что бедняку, который найдет первую мою потерю, обязательно понадобится к нему пара, — невозмутимо ответил учитель.

Иногда, понимая, что теряешь что-то важное, лучше отпустить это без сожалений.

Ведь все возвращается назад – в том числе, и добро, которое кому-то принесет твоя потеря.

Առակ կորած կոշիկի մասին

Մի անգամ իմաստունը,  իր աշակերտների ուղեկցությամբ,նստում էր գնացք։

Ամառ էր,և նրա հագին թեթև կոշիկներ էին,որոնցից մեկը հանկարծակի թռավ նրա ոտքից և ընկավ ուղիղ երկաթգծի ճանապարհին։

Աշակերտները,որոնք կանգնած էին ուսուցչի շուրջը,շփոթվեցին և նրանցից ինչ-որ մեկը փորձեց թռնել հարթակի վրա,որպեսզի գտնի կոշիկը։

Այդ պահին գնացքը շարժվեց,և աշակերտներից մեկին ընկնելուց փրկեցին իմաստունի ճկուն մատները,որոնք բռնել էին նրա հագուստից։

-Վախոնալու բան չկա,-ասաց նա աշակերտներին և  դրանից հետո ոտքի թեթև շարժումով  շպրտեց երկրորդ կոշիկը։Գնացքն արագություն էր հավաքում,իսկ աշակերտները զարմացած նայում էին իրենց ուսուցչին։

-Ինչու՞ դուք ճանապարհին նետեցիք երկրորդ կոշիկը,-վերջապես հարցրեց նրանցից մեկը։

-Ես մտածեցի,որ այն խեղճին,որը կգտնի իմ առաջին կորուստը, անպայման պետք կգա նաև մյուս զույգը,-անվրդով պատասխանեց ուսուցիչը։

Երբեմն հասկանալով ,որ կորցնում ես ինչ-որ կարևոր բան,լավ է այն բաց թողնել առանց ափսոսելու։

Չէ որ ամեն ինչ ետ է վերադառնում,այդ թվում այն  բարությունը,որն ինչ-որ մեկին քո կորուստը կբերի։

 

Գործնական քերականություն

 

1.Արտագրի՛ր՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով և կամ եվ տառերը։

Ուղեվճար, ագեվազ, սերկևիլ, գերեվարել, գինեվաճառ, կարևոր, գինեվարպետ, դափնեվարդ, ոսկեվորել, հոգեվարք, հոգեվիճակ, ոգևորել, հարեվան, ոսկեվազ, ոսկեվարս, արևելաեվրոպական, իջևանել։

2.Արտագրի՛ր ըստ անհրաժեշտության լրացնելով ր կամ ռ տառերը։

Վառվռուն, ախորժակ, բարբառ, խռխռալ, գանգուր, կենսաթռթիռ, կարկառել, երկնակարկառ, սարսուռ, ճանկռել, դռդռալ, կռճիկ, արժանի, ճռճռալ, արհամարհել,  խրճիթ, կրծել, խոշոր, խոժոռ, թռվռալ, խրթխրթալ, ծռմռել, փռփռալ, փրփրել, փորփրել, քրքրել։

3. Յուրաքանչյուր շարքում գտի՛ր հականշային նույնարմատ զույգը և յուրաքանչյուր բառով կազմի՛ր մեկական նախադասություն։

  1. մոտ-հեռու, արագ-դանդաղ, տգետ-գիտուն
  2. շոգ-ցուրտ, մարդկային-տմարդի, հին-նոր
  3. սառը-տաք, երկար-կարճ, վախկոտ-անվախ
  4. վճարովի-անվճար, վախկոտ-արի, մաքուր-կեղտոտ
  5. ամառ-ձմեռ, մուտք-ելք, հաճելի-տհաճ
  6. թեք-ուղիղ, հասուն-տհաս, կայուն-խախուտ

Մեր  ուսուցիչը գիտուն մարդ է։

Տգետները շատ դժվար են ապրում։

Վախկոտ նապաստակը փախավ անտառ։

Անվախ զինվորը հաղթեց թշնամուն։

Մենք սովորում ենք վճարովի դպրոցում։

Խանութում անվճար հաց են բաժանում։

Դրսոմ հաճելի եղանակ է։

Աղբամանի մոտ տհաճ հոտ է։

Ծառի վրա հասուն մրգեր կային։

Արմենը տհասի նման էր  իրեն պահում։

Ջանի Ռոդարի «Ծեր մորաքույր Ադան»

Ջանի Ռոդարի «Ծեր մորաքույր Ադան»

  1. Բլոգումդ տեղեկություն, նկարաշար հավաքի՛ր հեղինակի մասին, սովորի՛ր
  2. Թռչնակի անունից գրավոր պատմի’ր պատմվածքը (8-9 նախադասությամբ)
  3. Ծեր կանանց բնութագրի՛ր, մեղադրի՛ր, արդարացրու՛։
  4. Մորաքույր Ադային բնութագրի՛ր, մեղադրի՛ր արդարացրու՛։
  5. Ո՞րն է պատմվածքի գլխավոր  ասելիքը:
  6. Բացատրի՛ր հետևյալ հատվածները.
  • Ծեր կանայք իջեցնում էին գլուխները և մտածում, որ ծեր մորաքույր Ադան մի փոքր խելագար է, որովհետև թեև ծեր էր ու աղքատ, բայց դեռ նվիրելու բան ուներ և չէր էլ պահանջում, որ իրեն շնորհակալություն հայտնեին:
  • Նրանք այնքան էին չարացել ,որ բարի մորաքույր Ադային գժի տեղ էին դնում։
  • -Ա~խ,- մրմնջում էին մյուս ծեր կանայք,- երանի պատուհանագոգին թխվածքաբլիթ դնելը բավական լիներ մեր զավակներին վերադարձնելու համար: Իսկ Ձերը, մորաքույր Ադա, որտե՞ղ են Ձեր երեխաները:
  • Նրանք մտածում էին ,որ ոչ մի բան չի օգնի  և երեխաները ետ չեն գա։
  • Ծեր մորաքույր Ադան արդեն չգիտեր` միգուցե Ավստրիայում, միգուցե Ավստրալիայում, բայց թույլ չէր տալիս, որ իրեն շփոթեցնեն, փշրում էր թխվածքաբլիթը թռչնակների համար և ասում  նրանց.
  • -Կերեք, դե´, կերեք, թե չէ թռչելու համար բավականաչափ ուժ չեք ունենա:
  • Նա հոգ էր տանում թռչուններին,որ իրեն մենակ չզգա։

Մի անգամ ես գնացի պատուհանի մոտ ու տեսա ,որ մի ծեր տատիկ թխվածքաբլիթ է փշրում։Շատ ուրաշացա ու սկսեցի ուտել։Նա բարի էր ,որովհետև ինձ ժպտում էր և չվնասեց։Հաջորդ օրը նույն ժամին նա թխվածքաբլիթ էր փշրել իմ համար։Ու այդպես ես ամե օր գնում էի նրա մոտ փշրանքներն ուտելու։Հետո ձագերիս հետ էի գնում։Եկավ ձմեռը, տատիկն էլ փշրանք չէր դնում։Ես մի քանի անգամ գնացի ,բայց նա չկար։Եվ տխրեցի,բայց տատիկը չկար ու չկար։

Ծեր տատիկները չարացել էին,որովհետև մնացել էին մենակ։Նրանց երեխաները թողել էին նրանց ու հեռացել։Ադա մորաքույրը նրանց նման  չար չէր,բարի էր։Թռչուններին օգնում էր ու իրեն լավ զգում։

Իմ կարծիքով այս պատմվածքը նրա մասին է,որ երեխաները չթողնեն իրենց ծնողներին մենակ,հոգ տանեն նրանց մասին։