Սասունի եկեղեցիները

Հսկայ լեռների. խորունկ ձորերԳի, միմեանց վրա հեծած, միմեանց փոր մտած պոռթկումների և պատուածքների մի խառնարան է Սասունը, որը որպէս մի վիթխարի զանգւած, բարձրանում է Մուշի դաշտի հարաւային կողմում, կազմելով Տաւրօսեան լեռնաշղթայի միջին բարձրութիւնը։ Մուշից սկսած լեռ լեռի վրա, կատար կատարի թևակոխելով, մի ոլորապտոյտ ճանապարհ ձեզ տանում է դէպի վեր, կապուտակը, դէպի Ծիրնկատարը, ապա իջնելով մի մեծ ձորի մէջ, նորից ձեզ տանում է դէպի նորանոր բարձունքներ և նորանոր կատարներ, ամեն անգամ ձեր առաջ բացելով նորանոր խորխորատների տեսարաններ. նորից լեռներ, նորից ձորեր և այսպէս շարունակ ու անվերջ։

Անդոկ լեռը, տեսարանը Կէլիէկիւզան գիւղէն։(Ռեյմոնդ Հ. Կևորկյան, Փոլ Բ. Հայերը Օսմանյան կայսրությունում ցեղասպանության նախօրեին, Փարիզ, 1992)։

Սասուն լեռնագաւառը կամ պատմաաշխարհագրական մարզը հնում մտնում էր պատմական Հայաստանի Աղձնիք (ուրարտական և ասորեստանեան սեպագիրներում յայտնի է որպէս Ալզինի կամ Ալշինի) և Տուրուբերան նահանգների կազմի մէջ [2]։ Սասուն անուան հնագոյն յիշատակութիւնը «Սասսու» ձևով պահպանուել է ասորեստանեան սեպագիր արձանագրութիւններում [3]։ Անանիա Շիրակացուն վերագրուող «Աշխարհացոյցի» մէջ (7-րդ դար) յիշատակւում է որպէս «Սանասուն»` Մեծ Հայքի Աղձնիք նահանգի տաս գաւառներից մէկը [4]: Սասուն երկրամասի արևմտեան շրջանները գտնւում էին Տուրուբերան նահանգի Ասպակունիք գաւառի կազմում։

Հայոց Լեզու 01.12-27.12.2020

66․ Տեքստից հանի՛ր այն նախադասությունները, որոնք նկարագրում են նախորդ կամ հաջորդ նախադասության գործողության տեղը, ժամանակը, ձևը: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:

Արդեն մութն ընկնում էր ու գյուղ իջնելու ժամանակն էր: Մի ուլիկ հոտից հետ ընկավ: Գայլը հասավ նրան ու բռնեց: Գյուղն էլ շատ մոտ էր:
Ուլիկն ասաց.
— Գիտեմ, որ քո զոհն եմ, ու վերջը պիտի ուտես ինձ: Բայց  խնդրանք ունեմ՝ սրինգդ նվագի՛ր, պարեմ, հետո կե՛ր:
Գայլը նվագեց: Նա շատ բարձր ու գայլավարի էր նվագում: Շները լսեցին ու ընկան նրա ետևից: Փախչելիս գայլը շուռ եկավ դեպի ուլիկը: Նա ասաց.
-Տե՛ղն է ինձ, մսագործն ո՛ւր, երաժիշտն ուր:

67․ Կազմի´ր բառակապակցություններ` հարցական դերանունները փոխարինելով գոյականներով:

Տիրապետել զգացմունքներին:

Տիրել գահին:

Դավանել հավատքին:

68․ Սկզբից տասը-տասներկու նախադասություն կազմիր, որ ամբողջական տեքստ դառնա։ADVERTISEMENT

69․ Առաջին նախադասությունը փակագծում գրված բառով միացրու երկրորդին։

Վախկոտ նապաստակն իր համար թռչկոտում էր անտառի բացատում, երբ որ որսորդներն իրենց շների հետ հայտնվեցին:
Այծը նախատեց աղվեսին, երբ աղվեսը ուզում էր խախտել պայմանն ու դուրս թռչել:Ծիծեռնակները ծաղրում էին կարապներին, քանի դեռ կարապները չէին ուզում ապրել մարդկանց մոտ ու երգել նրանց համար:
Նրանք որոշեցին խայթոցով վնասել մեղրը տանողներին, ուստի եղուները չէին ուզում իրենց մեղրը մարդկանց տալ:
Ծովին հասնելը փրկություն էր թվում, չնայած ովի ջուրը չի խմվում:
Մտքինը նրան պատժելը չէր, թեև ձեռքը մեկնեց անկարգին բռնելու:

70․ Հիմնավորիր՝ Մարդկությանը ժամանակի մեքենա է անհրաժեշտ։

Մարդկությանը ժամանակի մեքենա է անհրաժեշտ, նրանք պետք է տեղափոխվեն մի քանի տարի հետ և տեսնեն, թե առանց հեռախոսի իչ լավ էր կյանքը, մանկությունը, ամեն օր բակում ընկերների հետ խենթություններ էին անում երեխաները, իսկ հիմա ամեն ինչ այլ է, պետք է մի դար հետ գնան, և տեսնեն թե ինչերի էր պատրաստ ոճրագործ և ցեղասպան թուրքիան, թե ինչպես էր կոտորում հայերին, և հիմա այդքան չպաշտեն նրանց։ Մարդկությունը շատ է ափսոսում արած կամ չարած գործերի համար, ուզում է անցյալ գնա, փոխի սխալը, ժամանակի մեքենա շատ է անհրաժեշտ մարդկությանը։

71․ Յուրաքանչյուր նախադասության մեջ ո՞ւմ են ցույց տալիս նա, ի
նքը բառերը։

Տղան ընկերոջ մասին ասում էր, որ նա վախենում է օձի լեզվից, մինչդեռ ինքը գիտե, որ օձերը լեզվով միայն հոտոտում ու շոշափում են: նա — ասում է ընկերոջը, ինքը — ասում է իրեն

Աղջիկը զարմացած նայեց տատին, նա իրեն այդքան ոգևորված չէ՞ր տեսել, ի՞նչ է: նա — ասում է աղջկա, իրեն — ասում է տատին

Աղջիկը զարմացած նայեց տատին,  ինքը նրան այդքան ոգևորված չէ՞ր տեսել, ի՞նչ է: ինքը — ասում է աղջկան, նրան — ասում է տատին

Ծերունին տղայի կողքին իր մանկությունն էր հիշում: իր — ծերունու

Ծերունին տղայի կողքին նրա մանկությունն էր հիշում: — նրա — ծերունու մանկությունը

Գայլն իրեն համոզում էր, որ ինքը չի վախենում շներից:  ինքը — գալը

Գայլն իրեն համոզում էր, որ նա չի վախենում շներից: նա — գայլը

72․ Նախադասության ամեն մի բառը կամ բառակապակցությունը փոխարինի՛ր հարցական բառով և ստացի՛ր հարցական նախադասություններ (քանիսը կարող ես):

Քրիստին Լիսկևիչը փոքրիկ միայնակ առագաստանավով շուրջերկրյա ճանապարհորդություն կատարեց երկիր մոլորակի շուրջը:

Քրիստին Լիսկևիչը շուրջերկրյա ճանապարհորդությո՞ւն կազմակերպեց։

Շուրջերկրյա ճանապարհորդությո՞ւն կազմակերպեց Քրիստին Լիսկևիչը։

Փոքրիկ առագաստանավո՞վ կատարեց շուրջերկրյա ճանապարհորդհություն։

Շուրջերկրյա ճանարապհորդությունը միայնա՞կ կազմակերպեց։

Միայնա՞կ էր կազմակերպել այդ ճանապարհորդությունը։

Երկիր մոլորակի շո՞ւրջ կատարեց ճանապարհորդությունը։

73․ Տրված տեքստերը համեմատիր, տարբերությունները գտիր և մեկ նախադասությամբ գրիր, թե այդ տեքստերն ինչով են տարբերվում։

Ա. Հին Բաբելոնում գետի աղտոտման մեղավորը մահապատժի էր ենթարկվում: Պետրոս Մեծը Սիբիր էր աքսորում այն պետեբուրգցիներին, որոնք լվացքաջուր էին թափում Նևան: Իսկ այսօր մարդկության ունեցած ամբողջ ջուրն է ենթակա վտանգի: Մարդիկ անխնա թունավորում ու կեղտոտում են գետերն ու լճերը, ծովերն ու օվկիանոսները և դեռ ուրախանում են:
Հին Եգիպտոսի գրերի մեջ «զզվել» հիեորոգլիֆն արտահայտվել է թեք դիրքով պատկերված ձկան տեսքով: Հնագետները երկար ժամանակ չէին հասկանում այդ տարօրինակ զուգորդումը: Այժմ գիտենք, որ ձուկն աղտոտված ու թթվածնից աղքատացած ջրում է այդպիսի դիրք ընդունում:
Երբ թունավոր նյութն սկսում է ջրի մեջ տարածվել, ձկներն ահավոր վախենում են: Նրանք ջրի մակերևույթի մոտ են ելք փնտրում, ցատկում օդ, նետվում ափ: Հոգեվարքի պարը վերջանում է ջղաձգություններով, ապա ձկները սատկում են: Ի՞նչ է մտածում բանական մարդը:

Բ. Հին Բաբելոնում գետի աղտոտման մեղավորի աստղը խավարում էր: Պետրոս Մեծը Սիբիր էր քշում այն պետեբուրգցիներին, որոնք լվացքաջուր էին թափում Նևան: Իսկ այսօր մարդկության ունեցած ամբողջ ջրի գլխին է վտանգը կախված: Մարդիկ առանց սրտերը ցավելու թունավորում ու կեղտոտում են գետերն ու լճերը, ծովերն ու օվկիանոսները և դեռ աշխարհքով մեկ են լինում:
Հին Եգիպտոսի գրերի մեջ «զզվել» հիեորոգլիֆը հանդես է գալիս թեք դիրքով պատկերված ձկան տեսքով: Հնագետները երկար ժամանակ գլխի չէին ընկնում այդ տարօրինակ կապը: Այժմ գիտենք, որ ձուկն աղտոտված ու թթվածնից աղքատացած ջրում է այդ օրն ընկնում:Երբ թունավոր նյութն սկսում է ջրի մեջ տարածվել, ձկներին անպատմելի սարսափ է պատում: Նրանք ջրի երեսին են ճար ու ճամփա ման գալիս, իրենց ափ գցում: Հոգեվարքի պարը վերջանում է թալիկ-թալիկ գալով, ապա ձկները շունչները փչում են:
Ի՞նչ է մտքովն անցակցնում բանական մարդը:

Ինձ թվում է, որ տարբերությունն  այն է, որ առաջին հատվածում ավելի գրագետ էր ներկայացվախ, իսկ եկրորդում ավելի բառացիորեն էր և ավելի հասկանալի, չնայած ավելի կոպիտ էր։

74․ Հիմնավորիր այս միտքը՝ Չի կարելի, որ մարդիկ ժամանակի մեքենա ունենան։

Որոշ չափով համաձայն չեմ այս մտքի հետ, որոշ չափով համաձայն եմ։ Մարդ չպետք է զղջա անցյալում արած իր սխալի համար, եթե իհարկե դա մեղք չէ, նա ուղղակի պետք է աշխատի իր վրա, որպեսզի այդ սխալը չկրկնի։ Չնայած մարդը չպետք է անցյալը մոռանա, ամեն մեկն էլ պետք է հիշի իր անցյալը, չ՞է որ դա նրա կյանքն է, նա պետք է անցյալը հիշի և դրա սխալները սրբագրելով իր ապագան կառուցի։

75․ Ա․ և Բ նախադասությունները համեմատիր և տարբերությունները գտիր։

Ա. Ամերիկացի գիտնականների հետազոտություններից պարզվել է, որ մարդն օրական միջին հաշվով  կես ժամ խոսում է:
Բ. Մարդն օրական խոսում է միջին հաշվով  կես ժամ: Դա պարզվել է  ամերիկացի գիտնականների հետազոտություններից:

Առաջինում պատմում է գործողության մասին, թե ինչ են պարզել գիտնականները, իսկ երկրորդում ասվում է, թե ում կողմից է կատարվել գործողությունը։

Ա. Լեհական Ենջուվեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ Եվրոպայում հայտնի է եզակի ժամացույցների թանգարանով, որտեղ չորս հարյուր ժամացույց է ցուցադրված: Բ. Լեհական Ենջուվեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ  Եվրոպայում հայտնի է եզակի ժամացույցների թանգարանով: Այնտեղ չորս հարյուր ժամացույց է ցուցադրված:

Ա հատվածը մեկ նախադասություն է և պարզ է, իսկ երկրորդը երկու նախադասություն է, բարդ է։

Ա. Դրանց մեջ է նաև  արեգակնային մի ժամացույց,  որը  պատրաստվել  է տասնվեցերորդ դարում:  Բ. Դրանց մեջ է նաև  արեգակնային մի ժամացույց:  Դա պատրաստվել  է տասնվեցերորդ դարում:
Ա. Թանգարանի  այցելուներն անպայման մտնում են նաև գրադարան, որտեղ կարդում են ժամացույցների և նրանց պատմության մասին: Բ. Թանգարանի  այցելուներն անպայման մտնում են նաև գրադարան: Այնտեղ կարդում են ժամացույցների և նրանց պատմության մասին:

76․ Ուրիշի ուղղակի խոսքերն անուղղակի դարձրու ր գրիր ընդգծված բառերից յուրաքանչյուրն ինչպես փոխեցիր։

Արագիլին հարցրին, թե ինչո՞ւ է անվերջ մի ոտի վրա կանգնում:
Գարնանը մոծակը դուրս եկավ ուղտի ականջից, ուղղեց թևիկներն ու տզզաց բարեկամին, որ շնորհակալ է հյուրընկալության համար, և հայտնեց, որ նա գնում է։Ուղտը վիզը ծռեց, մի կերպ տեսավ իր հետ խոսող մոծակին ու ասաց, թե ով է մոծակը, նա նրան չի ճանաչում։Մոծակը թռավ առյուծի մոտ ու ձայն տվեց, որ նա նրանից չի վախենում, ոչովհետև առյուծը նրանից ուժեղ չէ։

77․ Ուրիշի անուղղակի խոսքերն ուղղակի դարձրու և գրիր ընդգրկված բառերից յուրաքանչյուրն ինչպես փոխեցիր։

-Ես միշտ ուզում եմ իմանալ, թե ինչու են փայլում աստղերը․ — ասում էր Փոքրիկ Իշխանը։

-Ինձ բոլոր աստղերն են ենթարկվում․ — ասաց թագավորը։

-Ես շատ տարօրինակ մարդկանց եմ տեսել․ — պատմում էր ճանապարհորդը։

-Ես կարող եմ գնել նոր հայտնաբերված աստղերը․ — պնդում էր գործարար մարդը։

-Նորահայտ մոլորակի վրա օվկիանոս կ՞ա արդյոք․ — հարցնում էր աշխարհագրագետը։

78․ Նախադասությունն ընդհարձակիր՝ ընդգրկված բառին ավելացնելով լրացումներ, որոնք նույն հարցին պատասխանեն։

Գնացքը արագ և վայրի կերպով մոտենում էր կայարանին, որպեսզի մարդկանց քաղաքից-քաղաք տեղափոխի։

Կետը թափահարեց հսկա և ծանր պոչը, որպեսզի վախեցնի շրջապատում եղած մարդկանց և ձկներին։

Խիզախ և ակտիվիստ բազմությունը սպասում է, որպեսզի նախարության հետ զրույց ունենա, որ Ամուլսարը հանք չի լինելու։

Կրինարեը դանդաղ շեմելով դուրս եկան ափ, որպեսզի մի քիչ թաքանան, արևայրուկ ընդհունեն և կրկին ջուրը մտնեն։

79․ Շարքի բոլոր բառերը բացի մեկից, նույն ձևով են կազմված։ Գտիր օրինաչափությանը չենթարկվող բառը։

ա) Տնային, մարդկային, տղային, կապկային, լեռնային:
բ) Ձգան, փական, իշխան, ձկան, վիպասան:
գ) Պապոնք, մերոնք, ձերոնք, զարթոնք, հոնք:
դ) Համառորեն,տնօրեն, վեհորեն անսրտորեն, մարդկայնորեն:

86․ Նախադասությունները լրացրու՝ կետերը փոխարինելով ուղղակի խոսքերով։

Հյուրն ուշադիր լսում էր ոգևորված ուղեկցի պատմությունը տաճարի մասին ու մտածում էր «Ինչ խելացի է, ամեն բան գիտի»:
Քաղցն անհամբեր էր դարձրել նրան, ու լսելով տանտիրուհու շաղակրատանքը՝ մտքում ասում էր «Անշորհքը ոչինչ չի տալիս ուտելու»:
Արդեն ամեն ինչ պարզ էր ու հասկանալի. Նա գրեց «Ես հեռանում եմ, ինձ չսպասես»:
Ցուցանակն անտառում զբոսնել ցանկացողներին զգուշացնում էր «Անտառում գազաններ կան»:
Զարմացած նայում էր վիճող անծանոթներին ու մտածում «Որքան դժկամ է այս ժողովուրդը»:
Վազում էր ծիածանի հետևից ու իրեն-իրեն շշնջում «Շատ եմ ուզում սեռս փոխեմ»:
Սպասումից ձանձրացած՝ մտածում էր «Անպատասխանատու է շատ, ինչու է ուշանում»:
Գրքում մի նախադասություն էր ընդգծված «Լսիր շատ, խոսիր քիչ, մտածիր ճիշտ»:

87․ Նախադասության ընդգծված մասը հանիր և ստացված մասը անհրաժեշտության դեպքում փոփոխություններ արա։

Վաղուց ի վեր բժիշկներն ու գիտնականները վիճում են այդ մասին։ Այդ վեճը նոր թափով բորբոքվեց։

Մագնիսական դաշտը լայնացրել է մաշկի մազանոթները, որն էլ հանգեցնում է արյան ճնշման նվազմանը:

Ուղևորի համար ջերմանավ էի ընտրել։

Վանդակի առաստաղից անտակ տակառ էինք կախել նրա համար, որ արջը խաղալու բան ունենա:

Միշտ չէ, որ հնարավոր է լինում գնել կամ որսալ այն կենդանուն։

Արձանագրվել են բազմաթիվ դեպքեր։

Գերմանացի մի ինժեներ պատրաստել է չմուշկներ։

88․ Տրված բայերը պատճառական դարձրու։ Պատճառական դարձնող մասնիկն ընդգծիր։

ա) Խաղալ — խաղացնել դողալ — դողացնել եռալ — եռացնել թվալ — թվացնել հավատալ — հավատացնել
բ) Փոքրանալ — փոքրացնել լավանալ — լավացնել վատանալ — վատացնել բարեկամանալ բարեկամացնել թշմանալ — թշնամացնել մանրանալ — մանրացնել հզորանալ — հզորացնել բարձրանալ — բարձրացնել քարանալ — քարացնել:
գ) Հասնել — հասցնել թռչել — թռցնել տեսնել — ցույց տալ փախչել — փախցնել փակչել կպչել — կպցնել:

89. Ըստ տրված հատևության՝ տեսած, լսած կամ կարդացած մի պատմություն պատմիր։

Եթե մի բանը կարող ես գործով ապացուցել, խոսքերդ իզուր մի վատնիր։

90․ Տրված արմատներով բաղադրյալ բառեր կազմիր՝ դրանք դնելով նոր բառերի սկզբում, մեջտեղում և վերջում։

ձեռ — ձեռագիր հյուր — հյուրասիրվել հույս — հուսահատված, վերջ — վերջակետ գետ — գիտաժողով գետ — գետափ

91․ Տրված նախադասություններին երկրորդական նախադասություններ ավելացրու՝ դրանք տրվածներին կապելով  երբ, որ, թե, եթե, ինչպես, որովհետև, որպեսզի և այլ շաղկապներով ու շաղկապական բառերով:

Օրինակ` Մինչև կրակելն աղվեսները փախան:- Մինչև  կրակելն աղվեսները փախան, որովհետև  անզգույշ շարժումից թփերը խշխշացին:

Խլեզները Մթնաձորում մարդուց չեն փախչում, որպեսզի նրանց խուճափի չմատնեն։

Վայրի անտառի պես էր անտառապահ Պանինը, երբ որ նրան բարկացնում էին։

Արջը ոռնոցով մի ոստյուն էլ արեց, երբ մարդիկ սկսեցին ծիծաղել նրա վրա։

Մթնաձորում սկսվեց անհավասար մի կռիվ մարդու և գազանի միջև, որովհետև մարդը քար էր նետել գազանի վրա, իսկ գազանը կերել էր նա ոտքը։

Ճամփին նրա ձիու սանձից բռնում էին, որ չփախնի։

Կեսգիշերին կտուրի վրա խոսելիս էի ասել, թե որքան շատ եմ սիրում նրան։

Ջուրը բակի ջրհորից բերեք, եթե իհարկե պապիկը համաձայնվի։

92․ Տեքստը փոխադրի՛ր կաթսայագործ վարպետի անունից՝ վերաբերմունք արտահայտելով և հետևություն գրելով:

Հնդկաստանի Պոնդիշերի քաղաքում փղերին փոքրիկ հանձնարարություններ տալու սովորություն կա: Երբ լավ են բացատրում, խելացի կենդանին կարողանում է ինքնուրույն շատ լավ կատարել տրված հանձնարարությունը:
Մի անգամ մի փղի հանձնարարել էին ծակ կաթսան բերել ինձ մոտ, որպեսզի նորոգեմ: Փիղն սպասեց, մինչև աշխատանքս ավարտեցի, ու ետ բերեցի կաթսան: Սակայն գործս վատ էր արված: Փղին ցույց տվեցին, որ կաթսայից կաթում է և նորից ուղարկեցին ինձ մոտ: Փիղը ճանապարհին կաթսան լցրեց աղբյուրի ջրով և կնճիթով կաթսան պահեց իմ գլխավերևն այնպես, որ ջուրը կաթի իմ դեմքին: Ես հասկացավ ու այս անգամ կարգին նորոգեցի կաթսան:

93․ Լեզու բազմիմաստ բառը նախադասությունների մեջ գործածիր քեզ հայտնի բոլոր իմաստներով։

Փոքրիկ աղջիկը վազելուց պատահմամբ կծեց իր լեզու․ կամ․ փոքրիկ տղան շտապում էր, տաք թեյը արագ խմելու պատճառով այրեց լեզուն։

Ուսուցիչը գիտեր 8 լեզու։

Տատիկը մտածում էր, որ իր թոռնուհու լեզուն շատ է երկարել։

Նա ճարտալ և ճտպտան լեզու ունի, կարող է լրագրող դառնալ։

94․ Պատմությունը դարձրո՛ւ ներկա ժամանակով: Տրված և ստացված տեքստերում ո՞ր նախադասությունները լրիվ համընկան։

Մեր կապիկին ձեռք ենք բերում մի աֆրիկացուց, որը վառ անհատականությամբ ու յուրահատուկ հումորով օժտված մի էակ է: Ամեն օր նրան դուրս ենք տանում ու կապում ծառին: Առաջին երկու օրը խելոք նստում է տան մուտքի մոտ, ու նրա կողքով չընդհատվող հոսանքով անցնում են որսորդները, մեզ սննդամթերք բերող պառավ կանայք, խումբ-խումբ վազող խխունջներ ու միջատներ բերող փոքրիկ տղաներ: Մենք ենթադրում ենք, որ այդ անդադար շարժումը կզվարճացնի ու կհետաքրքրի կապիկին: Այդպես էլ եղավ: Նա շատ շուտ է գլխի ընկնում, որ պարանի երկարությունն իրեն թույլ է տալիս թաքնվել բակի դռնակի մոտ, և օգտվում է դրանից: Հենց որ ոչինչ չկասկածող մի աֆրիկացի բակ է մտնում, կապիկն իսկույն դուրս է ցատկում դարանից ու բռնում խեղճի ոտքը: Հետն էլ այնքան սոսկալի ճղճղոց է գցում, որին նույնիսկ ամենապինդ նյարդերն ունեցող մարդը չի դիմանում:

95․ Բարդ նախադասությունները պարզ նախադասություններով արտահայտիր։

Շվեյցարիայի Լուցեռն քաղաքի կենտրոնում մի անսովոր ցուցատախտակ կա։ Դրա վրա նշված են նույն անունը կրող բոլոր քաղաքներն աշխարհում։

Երբ 1907թ. Շվեդական Ուպսալի քաղաքի բնակիչ Նիլս Պաուլսոնը մահացավ, հարյուր վաթսուն տարեկան էր: Որբացան նրա երկու որդիները։ Ավագը հարյուր երեք տարեկան էր։ Կրտսերը տասը տարեկան էր:

Անգլիայում հրատարակվել է մարդկության պատմության մեջ հայտնի մարդկանց ցուցակը։ Դրանք գրել են ձախ ձեռքով:

Եգիպտացի մի միլիոնատիրոջ ազգականները նրա մահից անմիջապես հետո գնացին նոտարի մոտ, իմանալու ժառանգության մասին:

Կտակին ծանոթանալուց հետո հանգուցյալի ազգականները քիչ մնաց խելքները թռցնեին։ Նա փողերն իր տասը եղբայրներին ու քույրերին թողնելու փոխարեն կտակել էր իր կենդանիներին:

96․ Փակագծում տրված հարցին պատասխանող նախադասություն ավելացնելով՝ տրված բարդ նախադասությունները բորդ դարձրու։ 

Հանկարծ հայտնվեց նա, ով դավաճանել էր իր ընկերներին։
Որեմն կատարվե՞ց երազանքդ, սպանեցի՞ր նրան։
Այստեղից չի լսվի այն, ինչը քեզ նյարդայնացնում է։
Հևասպառ սարն էր բարձրանում նա, ով միշտ բողոքում էր ոտքի ցավից։

97․ Պատմիր ընտանիքիդ մասին (ովքե՞ր են անդամները, ինչո՞վ եք իրար նման, ինչպե՞ս եք իրար հետ ապրում, ինչ սովորություններ ու ավանդույթներ ունե՞ք, ինչպե՞ս են անցնում ձեր ընտանեկան տոները։)

Իմ ընտանիքը բաղկացած է 5 անդամից՝ հայրիկս, մայրիկս, քույրս, եղբայրս և ես։ Քույրս ինձնից մեծ է 2 տարով, եղբայրս ինձնից փոքր է 3 տարով։ Մեր ընտանիքն ամենահամերաշխ ընտանիքն է, միշտ ջերմություն կա։ Ընդհանրապես մեր ցեղը շատ աշխույժ է, մենք մի ամբողջ ցեղով ամեն ամիս 2-3 անգամ հավաքվում ենք, ուրախանում ենք, տոներ ենք նշում․․․ Մենք շատ սովորույթներ ունենք, երբ 3 երեխաներով առավոտյան գնում ենք դպրոց, պատշգամբից հայրիկս ու մայրիկս մեզ համբույրներ են ուղարկում, ձեռքով հաջողություն են անում և ժպիտներ են տալիս։ Արդեն 9 տարի է ես այդպես եմ դպրոց գալիս։

98․ Յուրաքանչյուր նախադասության իմաստն արտահայտիր՝ քանի ձևով կարող ես։

Կարկտին հաջորդեց անձրևը։

Անձրևը հաջորդեց կարկուտին։

Կարկուտին հաջորդողը անձրևն էր։

Կարկուտից հետո սկսեց անձրև գալ։

Անձրև էր գալիս կարկուտից հետո։

Մի բարակ արահետ Օրանջիայի ձորակը միացնում է գյուղի հետ։

Օրանջիայի ձորակը մի բարակ արահետով միացվում է գյուղի հետ։

Գյուղի հետ է միացվում Օրանջիայի ձորակը։

Մի բարակ արահետով է միացվում գյուղի հետ։

Խորհրդավոր է գիշերային զանգի ձայնը՝ լի ինչ որ գուժկան հնչյուններով։

Գիշերային զանգի ձայնը լի էր գուժկան հնչյուններով;

Խոհրդավոր է գիշերային զանգը։

Այդ ձայնը՝ գուժկան հնչյուններով, խորհրդավոր գիշերային զանգի ձայն էր։

Ննջարանը լուսավորվում էր արդուզարդի սեղանին վառվող մոմերով։

Արդուզարդի սեղանին վառվող մոմերով էր լուսավորվում ննջարանը։

Ննջարանը լուսավոր էր վառվող մոմերի շնորհիվ։

Սեղանին վառվող մոմերը արդուզարդ էին, որոնք լուսավորում էին սենյակը։

Միմիայն սարսափից էր դիմել այդ հուսահատ քայլին։

Այդ հուսահատ քայլին սարսափից էր դիմել։

Նա դիմել էր այդ հուսահատ քայլին միմիայն սարսափի պատճառով։

Սարսափն էր, որ նրան դրդեց այդ քայլին։

Մեր տան պատշգամբից տեսա աղջկանը՝ ցախը շալակին, բրդե շալը գլխին։

99. Բաղադրյալ բառեր կազմիր միայն տրված բառերի արմատներով։

Հայրապետ — հայրություն, պետություն

սահմանազոր — սահմանամերձ, զորություն

դիմադիր — դիմադրություն, դիր․․․

խաչակնքել — խաչադրվել, կնքահայր

ծանրակշիռ — ծանրություն, կշռաքար

գլխարկ — հաստագլուխ, պարկ

զվարթաբան — զվարթություն, բանասիրություն

ձայնասփյուռ — ձայնամշակում, սյուռքահայություն

լուսապսակ — լուսավորություն, պսակադրություն

աստղագուշակ — աստղագիտություն, գուշակություն

մեղմաշունչ — մեղմօրոր, շնչամերձ

բարետես — բարեհամբյուր, տեսություն

ժպտալից — ժպտերես

100․ Նախադասությունն ընդհարձակիր՝ կետերը համապատասխանաբար բառերով փոխարինելով։

Գազան գայլը ձագուկների պահապանն է։

Չաղլիկ փղիկը նիհարելու խնդրանքով դիմեց ընձուխտին։

Սոված կոկորդիլոսը տատիկին ասաց, որ շուտով ուտելու է նրան։

Ջրառատ ջրհորը արևի և մարդկանց անուշադրության պատճառով ցամաքել էր։

Հայոց լեզու, 01.11-30.11.2020

46.Ի՞նչ բառով կարող ես փոխարինել Ա և Բ շարքերի ընդգծված բառերը: Փորձի՛ր երեքական նախադասություններ կազմել որպիսի և որպեսզի բառերով:

Ա. Ծովը սաթի մի այնպիսի կտոր ափ նետեց, ինչպիսին աղջիկը դեռ չէր տեսել: Հյուրը չափազանց շոյված էր. ի՜նչ ընդգծված վերաբերմունք, ինչպիսի՜ ընդհունելություն:

Բ. Նա շատ վաղ էր արթնացել, որպեսզի հասցներ կատարել խոստացածը: Մի քանի քայլ առաջ եկավ, որպեսզի լավ տեսնի հուշարձանը:

47․ Ընդգծված բառը փոխարինի՛ր տրված բառերով մեկով:

ա) Սրահարված ընկավ ձիուց ու օգնություն կանչեց:

Ծաղրուծանակից նեղացած հեռացավ ու որոշեց այդ մասին էլ ոչ մեկի հետ չխոսել:

բ) Երիտասարդի անկեղծ ժպիտն ու համարձակ խոսքերը նրան հրապուրեցին:

Որոշել էր անպայման նվաճել այդ բերդը, որտեղ երկրի ողջ հարստությունն էին պահել:

գ) Այս պատվանդանի վրա հուշարձան են կերտելու:

Էլեկտրական լարերի համար այստեղ մի սյուն են շինելու:

48․ Բառակապակցություններ կազմի՛ր՝ հարցում արտահայտող բառերը գոյականներով փոխարինելով:

Ընկնել՝ փոսը:

Ընկած լինել՝ ջրավազանը:

49․ Տրված պարզ նախադասությունները բարդացրո՛ւ՝ ավելացնելով փակագծում տրված հարցին պատասխանող նախադասություն (կարող ես նախասադությունները կապող անհրաժեշտ բառեր ավելացնել):

Ձկնորսի խոշոր ցանցը մի փոքրիկ և ոսկեգույն ձկնիկ ընկավ։

Նայում էի Միջերկրական ծովի մեղմ ալիքներին։

Հսկա նավից ապշահար հետևում էին աշխատող հնդկացիներին։

Ամբողջ օրը շրջելուց հետո հասանք թզուկների դղյակին։

50․ Տրված բարդ բառերի իմաստներն արտահայտիր բառակապակություններով։

Գահընկեց — գահին նստեց

իշխանազուն — իշխանությունից զրկված

արևազուն — արևի զրկված

արյունարբու — արյուն խմող

արքայանիստ — արքայի նիստ

դյուրաբեկ — դուրը բերող

գավաթակից — գավաթը կցող

դրկից — դրսից կից, հարևան

51․ Բարդ նախադասության ընդգծված մասը հանիր։

Եգիպտոսի ամենամեծ հրաշալիքը Քեոփսի բուրգն է։

Մեքսիկայում տարածված է ֆուտբոլի մի նոր տեսակ։

Ամազոնի ավազում մի հետաքրքիր ծառ է աճում։

Նորվեգացի հայտնի ճանապարհորդ, հետազոտող և գրող Թուր Հեյերդալը նորից ուղևորվեց Զատկի կղզի։ Այս անգամ նրան ճանարապհորդության են հանել քարե հսկայական քանդակները, որը տասնվեց դար առաջ են ստեղծվել։ Ովքե՞ր են դրանց հեղինակները, ինչպես են դրանք մի քանի կիլոմետր հեռու գտնվող քարհանքից հասցվեց այստեղ։

Նրա վրանը լիքն էր թխվածքի փշրանքով։

Հարազատները հաջողություն մաղթելու փոխարեն մեկ անգամ էլ լավ դնգստեցին Փղիկին։

Հնագետների մի քանի ամիս է պետք։

Անապատներում քամու էներգիան կարելի է օգտագործել տնտեսական նպատակներով։

Մասնագետները պնդում են։

52․ Տեքստը փոխադրիր և ավարտիր նրան հաջորդող հետրություններից նրանցով, որոնք տեքստին են բխում։

Ագռավին աղավնու շորորուն քայլը շատ դուր եկավ, նա էլ որոշեց, որ պետք է քայլի աղավնու նման։ Փորձեց-փորձեց, բայց չստացվեց։ — Էհ, ինչ հիմարություն է, ավելի լավ է կրկին պապերիս նման քայլեմ։ Փորձեց, տեսավ, որ պապերի նման քայլելն էլ է մոռացել։ Այդ օրվանից ագռավը չի կարողանում ոչ շորորալ, ոչ էլ իր պապերի նման քայլել, ցատկոտում է։

Առակը ցուցանում է, որ` դ) եթե մեկն անընդհատ փորձի ուրիշներին ընդօրինակել, սեփական ոչինչ չի ունենա։

53․ Թիվ ցույց տվող բառերը գտիր։ Առարկա ցույց տվող բառերը ո՞ր դեպքում են հոգնակի ձևով գործածվում նրանց հետ։

Միջոցառմանը հարյուր իննսունվեց երեխա մասնակցեց։

Մասնակից հարյուր իննսունվեց երեխաները նույն երգը երգեցին։

Երբեմն սառնամանիքների ժամանակ, երկնքում երկու կամ երեք արև է երևում։ Մի անգամ 1868 թ․ ապրիլի իննին, ուրալյան երկնքում միաժամանակ ութ արև երևաց։ Մեկն իսկական էր, մնացած ութ արևները կեղծ էին։

Երբ գործողությունը հոգնակի թվով է կազմած, ապա գոյականն էլ է այդպես կազմվում։

54․ Ա և Բ նախադասությունները համեմատիր և տարբերությունները գտիր։

Ա․ Եթե դիվանագետն ասում է «այո», ուրեմն մտածում է «կարող է պատահել»։ Բ․ Դիվանագետն «այո» ասելիս մտածում է «կարող է պատահել»։

Ա․ Եթե ասում է «կարող է պատահել», ուրեմն մտածում է ոչ։ Բ․ «Կարող է պատահել» ասելիս մտածում է «ոչ»։

Ա․ Եթե ասում է «ոչ», ուրեմն դիվանագետ չէ։ «Ոչ» ասելու դեպքում դիվանագետ չէ։ Բ «ոչ» ասելու դեպքում դիվանագետ չէ։

Ինձ թվում է, որ Ա նախադասության մեջ խոսքը վստահ չէ ասվում, այն կազմվում է եթե-ով, իսկ Բ նախադասության մեջ խոսքն ավելի կրճատ է, և քեզ ավելի շատ է վստահեցնում տեղեկության մասին։

Ա․ Լոձի պողպատյա սայրերի և սափրիչ մեքենաների գործարանի ներքին կանոններն այնպիսին են, որ գործարանում աշխատող տղամարդիկ պարտավոր են չսափրված ներկայանալ աշխատանքի։ Բ․ Ըստ լոձի պողպատյա սայրերի և սափրիչ մեքենաների գործարանի ներքին կանոններն այնպիսին են, որ գործարանում աշխատող տղամարդիկ պարտավոր են չսափրված ներկայանալ աշխատանքի։

Ա․ Գործարանի մուտքի մոտ հատուկ վարսավիրանոցում նրանց սափրում են այդտեղ արտադրված սայրերով, որպեսզի այդպես ստուգեն աշխատանքի որակը։ Բ․ Գործարանի մուտքի մոտ հատուկ վարսավիրանոցում նրանց սափրում են այդտեղ արտադրված սայրերով՝ այդպես ստուգելով աշխատանքի որակը։

Ինձ թվում է այստեղ տարբերությունն այն է, որ Բ-ում ավելի հստակ է բացատրում գործողության պատճառը։

55․ Նախադասությունները փակագծում գրված շաղկապով կամ շաղկապական բառով միացրու, անհրաժեշտ դեպքում դրանցում որոշ փոփոխություններ արա։

Գառնուկը ջրհորում ինչ որ մի բան տեսավ։ Դա տեսնելիս դաշտում կփախչեր։

Պապն այդ օրը ինչ որ բան էր պատմում, աղջիկը դա վաղուց էր ուզում իմանալ։

Պայմանը սա էր, որ Գիքորը պիտի տուն մաքրեր, ամաններ լվանալ, ոտնամաններ սրբեր։

Քերականության մասին մի բան եմ լսել, որ բոլոր արվեստների հիմքն է։

Մի թռչունը չի կարող Եգիպտոս չվել, որովհետև Եգիպտոսի տեղը չգիտի։

Ամեն գարնան երկու հակառակորդների հանդիպումը դառնում էր ավելի վտանգավոր, քանի որ ձմռան պարապությունից ուժ ու եռանդ ստացած՝ նրանք ավելի կատաղի էին դառնում։

Առարակագիր Եզոպոսը մի անգամ մտավ նավաշինարան, որտեղ նավաշինարարները սկսեցին նրան ծաղրել և բարկացնել։

Ծարավ այծը մոտեցավ ջրհորին, որտեղ աղվեսն էր նստավծ։

Մրջյունը մի ժամանակ մարդ էր, որը զբաղվում էր հացահատիկի մշակությամբ։

Պատանին գնաց մի ալեհեր մարդու մոտ, որպեսզի հարցնի ճանապարհի մասին։

Նավազը որդուն ուղարկեց ուսումնարան, որ քերականություն սովորի։

56․ Նախադասությանը ինչպե՞ս, ի՞նչ ձևով, ինչքան հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակություններ ավելացրու։

Հանգստացած թագավորը արդեն կրթված ձևով նստեց։

Հանդարտված առյուծները հանգստացած կանգնեցին նրա գահավորականի մոտ։

Հիավանդ մարդը 5 դեղ խմեց։

57․ Կետերի փոխարեն պահանջված ձևով գրիր փակագծում տրված բառերի հականիշները։

Փարիզում անցորդներից մեկը վարար անձրևի տակ ընկավ։ Թրջվելուց պաշտպանվելու համար թևի տակի նկարը բարձրացրեց գլխի վրա ու վազեց։ Երևի աշխարհում դեռ ոչ ոք անձրևից այդպիսի թանկագին անձրևանոցով չէր պաշտպանվել։

Տեսնելով անցորդի գլուխը պաշտպանող նկարը, դեպքի ակամա վկան՝ ոստիկանը զարմանքից բղավեց։ Նա ճանաչեց Գյուստավ Կուրբեի նշանավոր Քնած շիկահետ կինը կտավը։ Թանգարանից հափշտակված այդ նկարի վերատպված օրինակները հենց այդ օրը բաժանվել էր ոստիկաններին։ Նկարը յոթ հարյուրից ութ հարյուր դոլար էր գնահատված։ Ոստիկանը մարդուն հետևեց մինչև նրա բնակարանը, որտեղ հայտաբերվել էր տարբեր ժամանակներում տարբեր տեղերից գողցված նկարների ամբողջ պատկերասրահ։ — Ավելի լավ էր մինչև ոսկորներս թրջվեի, — դժբախտությամբ ասաց գողը, երբ նրան ձեռբակալեցին։

58․ Սկզբից տասը-տասներկու նախադասություն ավելացրու, որ ամբողջական տեքստ դառնա։

Երկուշաբթի էր, այսօր Փարիզի մի փոքրիկ փողոցում բնակիչները պետք է նամակները բերեն և գցեն փոստարկղը, չէ որ ամեն շաբաթ այդպես են անում և նամակ են ուղարկում իրենց հարազատներին։ Ջիմն այս անգամ նամակ էր գրել իր մեծ եղբորը, նա 7 տարեկան էր և իր փոքրիկ թաթիկներով իր երազանքն էր գրել, խնամել էր այդ նամակը երկար ժամանակ և ահա եկավ երկուշաբթին, նա պետք է այդ նամակը ուղարկեր Անգլիա, որպեսզի եղբայրն իր ուզածը անի, իր համար հեծանիվ գնի։ Նա անհամբեր սպասում էր եղբոր նամակին, նրա պատասխանին։ Ահա եկավ այսքան սպասված օրը և Ջիմը ժամը 7-ին վաղ առավոտյան արթնացավ և վազելով գնաց դեպի փողոցի ծայրը՝ փոստարկղի տեղը։ Ճանապարհին նկատեց, որ իրենց փողոցի խանութում իր սիրելի թխվածքն են նոր ստանում, և այն թարմ-թարմ տեղադրում են խանութում։ Նա ձեռքը գցեց գրպանը և տեսավ, որ մոտն ունի այնքան գումար, որքան անհրաժեշտ է նախաճաշի համար։ Արագ-արագ մտավ խանութ, նամակը դրեց սեղանին, որպեսզի բռնի թխվածքը, գումարը տվեց և արագ հեռացավ խանութից, նամակը թողնելով խանութում։ Հասավ փոստարկղի մոտ, նա շատ ուրախ էր, որ վերջապես նամակը կգցի փոստարկղը և իր եղբայրը կկատարի իր երազանքը, բայց նա հանկարծ նկատեղ, որ նամակն իր մոտ չէ։ Նա վազեց դեպի խանութ, այդ պահին տեսավ, որ բեռնատար մեքենաների վարորդները խանութի աշխատողի մոտ գումարն են ստանում, որպեսզի հեռանան, և պատահմամբ վերցրեցին սեղանին դրված նամակը, գումարի փոխարեն, նստեցին մեքենան և գնացին։ Ջիմը վազում էր նրանց հետևից, հույս ունենալով, որ նրանք կկանգնեն, և իր նամակը հետ կտան նրան, Ջիմն անհույս նստեղ գետնին և սկսեց լաց լինել, ժամը 5-ին գալու են տանելու նամակները, իսկ այդ ժամանակ ժամը 8-ն էր, նա ուներ երկար ժամանակ իր նամակը վերադարձնելու համար։ Վազեց տուն, նախ մայրիկը բարկացավ, առանց զգուշացնելու տնից բացակայելու համար, իսկ հետո նա արագ բարձրացավ տատիկի սենյակ, բացեց նրա տետրը, որտեղ գրված էին բոլոր հարևանների համարները, զանգահարեց Մերի տատիկին, չէ որ խանութը նրանց էր պատկանում, նա խնդրեց բեռնատար մեքենաների վարորդների հասցեն, որպեսզի գնա նրանց մոտ։ Հասցեն իմանալուց հետո պատրաստվեց, բայց նա միայնակ չէր, նրա հետ էր իր 14 ամյա քույրը՝ Հեյլին, նա գալիս էր եղբորը օգնելու։ Նրանք գնացին ըստ հասցեով, մեծ դժվարություններից հետո գտան բեռնատարի վարորդներին, տղան խնդրեց նրան հանձնել այն նամակը, որը թյուրիմածության պատճառով վերցրել էին, վարորդները զարմացան, նրանք բացեցին ծրարը, և տղային ցույց տվեցին, որ այնտեղ միայն գումար է։ Ջիմը սկսեց լացել, Հեյլին նրան հանգստացրեց, ասացմ, որ գնան տուն, նա նրա համար նորը կգրի։ Ջիմը շատ էր տխրել, նա իր սրտի խոսքն էր գրել եղբորը, նա գրեթե մեկ ամիս չարչարվել էր այդ նամակի և գունազարդ նկարների համար։ Տուն գնալու ճանապարհին նրանք տեսան, թե ինչպես են մարդիկ փոստարկղի մոտ հավաքվել, իսկ աշխատողները պատրաստվում էին հանել փոստարկղի նամակները և տանել։ Հեյլին եղբորն ասաց, որ խանութ մտնեն, պաղպաղակ գնեն և մի քիչ հանգստանան։ Երբ մտան խանութ, Ջիմը ինչ որ բան նկատեց սեղանի տակ ընկած, կռացավ, վերցրեց, բացեց ծրարը և տեսավ, որ ներսում իր նամակն է։ Նրա երջանկությանը չափ չկար, նա արդեն լացում էր։ Ժամը 4։50 էր, մեծ մեծ քայլերով կտրեց-անցավ բակն ու վազելով մոտեցավ փոստարկղին։ Նամակն արագ հանեց գրպանից, գցեց արկղը։ Վերջ։ Ձեռքերը տափ տվեց ու գնաց առաջ։

59․ Պատմությունը փոխադրիր ներկա ժամանակով։

Մրջյունը մի ժամանակ մարդ է լինում և զբաղվում է հացահատիկ մշակելով։ Բայց նա չի բավարարվում իր աշխատանքի պտուղներով, նախանձում է, և գողություն է անում։ Այդ ագահության պատճառով Զևսը զայրանում է և նրան միջատ է դարձնում։ Բայց նոր կերպարանքի մեջ էլ նրա բնույթը չի փոխվում, ու մնում է դաշտերում ու կալերում վազվզող, ցորենի ու գարու պաշար հավաքող։

60․ Ըստ տրված հետևության, պատմիր տեսած, լսած կամ կարդացած մի պատմություն։

Սուտասանը որ իմանա՝ սուտը բռնող չկա, ինչ ասես կհնարի։

Ես չգիտես ինչու հիշեցի Սուտասանը հեքիաթը։

62․ Տրված նախադասությունը համառոտիր, դարձրու վեց-յոթ բառանի նախադասության տարբերակներ։ Քանի՞ նախադասություն է ստացվում։

Կանգանծ էի կապիկների վանդակի մոտ և շոյում էի ձագուկներին։

Բիլը անհամբեր էր և շտապողական, բայց ես շոյում էի ձագուկներին։

Մետաղացանցի արանքից շոյում էի կապիկների փրչոտ ձագուկներին։

Հակառակ Բիլի շտապողականությանը՝ ես շոյում էի ձագուկներին։

Տասը րոպե վանդակի մոտ կանգանած ձագուկներին էի շոյում։

63․ Ուրիշի ուղղակի խոսքը գրիր․ կետադրությանն ուշադրություն դարձրու։ Ե՞րբ է ուղղակի խոսքը չակերտների մեջ գրվում

Ա. Առաջին մոլորակի վրա մի թագավոր էր ապրում: Ծիրանիով և կնգումի մորթիով պճնված՝ նա բազմել էր շատ հասարակ, բայց այնուամենայնիվ փառահեղ իր գահին:
— Ահա և հպատակը,— բացականչեց թագավորը՝ տեսնելով Փոքրիկ իշխանին:
«Այդ ինչպե՞ս ճանաչեց,-անցավ Փոքրիկ իշխանի մտքով,- չէ՞ որ ինձ առաջին անգամ է տեսնում»:
Փոքրիկ իշխանը մտածում էր.«Այսքան բարձր սարից այս ամբողջ մոլորակը և նրա վրայի մարդկանց կտեսնեմ»: Բայց նա ասեղի նման բարակ ու սուր ժայռեր տեսավ միայն: «Ինչ տարօրինակ մոլորակ է, մտածեց Փոքրիկ իշխանը,- բոլորովին չոր է և աղի, ամբողջովին պատած է ասեղներով»:

Բ. «Բոլորը բնության օրենքներին են ենթարկվում, նույնիսկ երբ նրան են հակադրվում, նրա հետ են գործում նույնիսկ այն ժամանակ, երբ ցանկանում են նրա դեմ գործել»,- ասել է Գյոթեն: Գյոթեն գրել է, «Բնության պսակը սերն է: Միայն սիրո միջոցով են մոտենում նրան»:

Գ. Շվեյցարական Ալպերում ճանապարհորդներին ծաղիկները չքաղելու կոչ են անում: Այդ կոչերն արված են՝ ազգային հոգեբանությունը հաշվի առնելով: Ֆրանսերեն մակագրությունն ասում է «Ծաղիկներով հիացե՛ք, բայց մի՛ սպանեք նրանց»: Կոչն անգլերեն հնչում է որպես քաղաքավարի խնդրանք. «Խնդրում ենք ծաղիկները մի՛ քաղեք»: Գերմաներեն արգելքը կտրուկ է .«Մի՛ քաղեք ծաղիկները»:

64․ Տեքստը վերականգնիր՝ պարբերությունների հաջորդականությունը փոխելով։

Հազարամյակներ առաջ մարդիկ չգիտեին, թե ի՛նչ է փողը, պարզապես զանազան առարկաներ էին փոխանակում միմյանց հետ: Բրուտները խեցե ամաններ ու սափորներ էին տալիս, դարբինները՝ դանակներ, կացիններ ու նետերի ծայրապանակներ, երկրագործները՝ հացահատիկ, յուղ, գինի, անասնապահները՝ միս, բուրդ, կաշի, հաղթանակած մարտիկներն էլ՝ իրենց գերիները:

Բայց փոխանակություն կատարելը բարդ էր, քանի որ իրերն ու մթերքները տարբեր արժեքներ ունեին: Արժեքը կախված էր նրանից, թե ինչքա՛ն աշխատանք էր ծախսվել այս կամ այն առարկան կամ մթերքը ստանալու համար, կամ դրանք ձեռք բերելու համար ի՛նչ դժվարություններ ու վտանգներ էին հաղթահարվել: Մեկ ոչխարի դիմաց, օրինակ, կարելի էր երկու կացին կամ չորս սափոր կամ էլ մեկ անդրավարտիք ստանալ, իսկ հովազի ժանիքներից ու ճիրաններից պատրաստված ապարանջանի փոխարեն՝ նավակ կամ մի զույգ եզ:

Փոխանակությունը պարզեցնելու համար մարդիկ փորձում էին իբրև փոխանակման միջոց ծառայող ամենահարմար առարկան գտնել: Անասունը, մթերքն ու մորթեղենը, որպես փող, հարմար չէին, որովհետև խնամք էին պահանջում ու շուտ էին փչանում: Մարդիկ աստիճանաբար հասկացել էին, որ փողը ոչ թե ժամանակավոր, այլ մշտական ու հաստատուն պիտի լիներ: Նաև դիմացկուն լիներ, որ ձեռքից ձեռք անցնելիս շուտ չփչանար: Թեթև լիներ, որ կրելը հեշտ լիներ: Իսկ արժեքը և´ եզան ու տան, և՛ նավի ու հողակտորի, և՛ ցանկացած այլ առարկայի արժեքի հետ պիտի համեմատվեր: Ու պիտի բաժանվեր մանր մասերի, որ մանր առարկաների գնումներ էլ կատարվեին։

Դրա հետ նոր պահանջ ծագեց: Հարկավոր էր, որ ամենամանր մասերի բաժանելու ժամանակ էլ փողի ընդհանուր արժեքը չփոքրանար: Օրինակ, եթե մորթին բաժանեին մանր կտորների, կտրոներից ամեն մեկի արժեքն էլ զրո կլիներ, միաժամանակ բոլորինն էլ: Բոլորը, այդ պահանջներին քիչ թե շատ համապատասխանող առաջին փողերից էին խեցիները:

65․ Սխալ կազմած  պատճառական բայերն ուղի՛ր:

Քնացնել, հաշտեցնել, լռեցնել, , լսեցնել, ճերմակացնել, կարմրացնել, վախեցնել, աշխատացնել, հնչեցնել, պարզեցնել, ցավեցնել, վստահեցնել, ծառայացնել, ապրեցնել:

Հայոց լեզու, 01.10-31.10.2020

31․ Շարունակիր և ավարտիր տասը նախադասությամբ․

Արտաքուստ հանգսիտ ու խաղաղ սպասում էր։ Միայն մերթ ընդ մերթ ժամացույցին նետած հայացքներն էին մատնում, որ շտապում է։ Վերջապես ավտոբուսը եկավ, մոտեցավ, ուզում էր բարձրանալ, բայց սևեռուն ինչ որ հայացք նրան ստիպեց շրջվել։ Երբ նա շրջվեց, տեսավ մի ծեր կնոջ, ով այլայլված հայացքով նայում էր նրան։ Տղամարդը մի հարազատ հայացք նկատեց կնոջից, նա հիշեց իր պատանեկան ժամանակները, նրա աչքերը նման էին իր մոր աչքերին։ Հանկարծ տղան հուզվեց և փորձեց օգնել այդ կնոջը։ Կինը հաշմանդամ էր և նա սայլակի վրա էր։ Տղան հիշեց, որ երբ նա ութ տարեկան էր, մայրը անհասկանալի պատճառով տնից հեռացավ։ Նա օգնեց կնոջը և տվեց մոր անունը։ Մոր աչքերը լցվեցին, նա հիշեց տղային։ Հանկարծ մոտեցան երկու երիտասարդներ և ասացին ծեր կնոջը։

-Մայրիկ, իսկ երբ է շարժվելու ավտոբուսը․

Տղան հասկացավ, որ մայրն արդեն ուրիշ ընտանիք ունի, նրա անուշադարության պատճառով։

32․ Ըստ տրված կաղապարների, բարդ նախադասություններ կազմիր։

Եթե նա ասի ճշմարտությունը, ապա նրան կսպանեն

Քանի որ ուսուցիչը բացակայում է, հետևաբար մաթեմատիկա չենք անի

Որովհետև նա նրան դուր չէր գալիս, ուստի նա չամուսնացավ

Քանզի մեր այգին գտնվում է արևի ճառագայթների տակ, ուրեմն մրգերն ավելի հասուն կլինեն։

33․ Նախադասության բայերը ժխտական դարձրու և ստացված ու տրված նախադասությունների մտքերը համեմատիր։

Եթե վագոնավարն ուրիշ ուղիներ չփնտրի, տրամվայը ուրիշ գծերից դուրս չի գա։

Այդ ուղտերին չեք տեսնի, եթե կենդանաբանակ այգի չգնաք։

Եթե փղի վրա չհարձակվեք, նա էլ ժանիքը գործի չի դնի։

Փիղը վերից վար չի ջրում իրեն, երբ շոգ չի լինում։

Եթե սագը չի սուզվում է, ուրեմն անչրև չի գալու։ Իսկ եթե մի ոտքի վրա չի կանգնում ու գլուխը չի թաքցնում թևի տակ, սաստիկ ցուրտ չի լինելու։ Երբ սագերը դեպի հարավ չեն չվում, ուրեմն ձմեռը մոտ չէ։

Հողի մեջ որ փոս չգտնեն, բույն չեն սարքի։

34․ Ընդգրկված բառերի տարբերությունը բացատրիր։ Իմաստի տարբերությունն ի՞նչ ձևով է արտահայտվում։

ա) Մեր պարտեզում վարդի թուփ է աճում։ -բ) Մեր պարտեզում վարդի թուփ ենք աճեցնում։

ա) Ջերմասեր բազմաթիվ բույսեր ու կենդանիներ ոչնչացան ու անհետացան — բ) Ցուրտը բազմաթիվ ջերմասեր բույսեր ոչնչացրեց ու անհետացրեց։

ա) Գարնանը ձյունը հալվում է ու գոլորշիանում — բ) Գարնանը արևը ձյունը հալեցնում ու գոլորշիացնում է

Սա այսպես է գրվում, քանի որ փոխվում է ենթական, այդ գործողությունը ոչ թե նրանք են անում, այլ արդեն մեկ այլ ենթակա։

35․ Բառակապակցություններ կազմիր՝ հարցում արտահայտող բառերը գոյականներով փոխանակելով։

Վկայել ապագան

Հավատալ Աստծուն

Հավատացնել սուտը

36․ Նախադասությունները համապատասխանաբար տեղադրիր տեքստում: Տրված և ստացված տեքստերն ինչո՞վ են տարբերվում։

ԱՄՆ-ի Նյու Ջերսի նահանգում մի փոքրիկ քաղաք կա։ Արդեն հարյուր տարի է, ինչ այնտեղ կիրակի օրը հայտարարված է լռության օր։ Այդ օրը տրանսպորտի երթևեկությունն արգելված է։ Թերթերն առաքվում են հեծանիվներով։ Փողոցները ծանր, թուջե շղթաներով ցանկապատվում են ու փականքով փակվում։

37. Յուրաքանչյուր հարցին պատասխանելիս նախադասության մեջ բառերի դասավորությունը փոխիր այնպես, որ կարևորվի հարցական բառին պատասխանող բառը։

Երեկոյան գազանանոց այցելողների բազմությունը նորանում է։

1․ Ե՞րբ է բազմությունը նորանում։

Երբ երեկո է լինում բազմությունը նորանում է

2․ Ո՞ր բազմությունն է նորանում։

Նորանում է երեկոյան գազանանաոց այցելողների բազմությունը։

3․ Ի՞նչ է լինում բազմությունը երեկոյան։

Բազմությունը երեկոյան է բազմանում գազանանոցում։

Ջրավազանը սուզվողը ջրից կանաչ մազերով դուրս կգա։

1․ Ո՞վ դուրս կգա

Ջրավազանը սուզվողը ջրից դուրս կգա։

2․ Որտեղի՞ց կանաչ մազերով դուրս կգա։

Ջրավազանից կանաչ մազերով դուրս կգա։

3․ Ինչպե՞ս դուր կգա։

Կանաչ մազերով դուրս կգա։

38. Այս արմատների կրկնությամբ իմացածդ բոլոր բառերը գրիր։

Թիռ — թիթեռ, թռվռալ, թռչկոտել

Բառ — բառիմաստ, բառակապակություն, բառարան

Գիր — գրել, գրաբար, գրիչ

Մուռ — մուրալ, մուրացկան, մուր

39․ Նախադասությունն ընդհարձակիր՝ ավելացնելով բառեր կամ բառակապակցություններ, որոնք կբնութագրեն գործողություն կատարողին։

Մտահոգ որդիներն անհանգստանում էին։

Դավաճան ընկերդ արդեն գնացել է։

Անվախ արշավախումբը վերդարձավ լեռներից։

Քո հիասքանչ երգը գրավեց մարդկանց։

40․ Կետերի փոխարեն փակագծում դրված բայերը գրիր պահանջված ձևով։

Այդ նամակը կարդալիս նա գունատվեց։

Ամբողջ երեկո կարդալուց հոգնաց՝ դուրս եկավ զբոսնելու։

Այդ տունը կառուցելիս սպասում էր որդու վերադարձին։

Չգիտես ինչու վախենում էր իր վերջին կամուրջը մինչև վերջ կառուցելուց։

Ականջները խշշում էին ամբողջ օրն այդ աղմուկը լսելուց։

Իրիկնադեմին տուն դառնալիս մի անգամ էլ հիշեց խոստումը։

Վիրավորվել էր ընկերոջ՝ առանց պատճառը հետ վերադառնալուց։

Վրա-վրա հիվանդանալիս նիհարել էր։ Հիվանդանալուց միշտ էլ նիհարում է։

Հայոց լեզու 01-31.10.2020

16․Ա․ հեռագիր – հեռագրեր, արոտավայր – արոտավայրեր, լրագիր – լրագրեր, ծառաբուն – ծառաբներ, մրգաջուր – մրգաջրեր, մրջնաբույն – մրջնաբներ, ծաղկեփունջ – ծաղկեփնջեր, միջնապատ – միջնապատեր։Բ․ Մեծատուն – մեծատներ, զինակիր – զինակրեր, ժամացույց – ժամացույցներ, կողմնացույց – կողմնացույցեր, երգահան – երգահաններ, քարհատ – քարհատներ, պատմագիր – պատմագրեր, քանդակագործ – քանդակագործներ։

17․ Ուշադրություն դարձրու, թե ը կամ ն մասնիկը բառին ի՞նչ օրինաչափությամբ է ավելանում։

Գործը վաղվան մի թող։ Գործնէ անմահ։ Գործն անմահ է։Ավելի քան հարյուր տարի նավը մնաց ծովի հատակին։ Նավն ավելի քան հարյուր տարի սուզված մնաց։Ուսումնասիրում էր իրենց գյուղի բույսերը ։ Իրենց գյուղի բույսերն էր ուսումնասիրում։Սիրտը գործում էր օր ու գիշեր։ Սիրտն օր ու գիշեր գործում էր։Հետքերը տանում էին անտառ։ Հետքերն անտառ էին տանում։Աղեղնավորը ներկաներին սպառնում էր ու գոռգորում։ Աղեղնավորն սպառնում էչ ներկաներին ու գոռգոռում։Աղջիկը հավանաբար շտապում էր։ Աղջիկն շտապում էր հավանաբար։Գինին կարասներում էին պահում։ Գինին էին պահում կարասներում։Տղան ցանկապատի վարյոց թռավ։ Տղան էր ցանկապատի վրայից թռչողը։Ինչպես հասկացա, ն դրվում էր այն ժամանակ երբ ենթակայից հետո գալիս էր ստորոգյալը։ Բայց կար նաև դեպք, որտեղ երբ բառը սկսվում է ձայնավորով, ապա նրա նախորդ բառի վերջում պետք է դնենք ն, որպեսզի ավելի գեղեցիկ կարդացվի։ Մի դեպք էլ կար, երբ գործողությունը կատարում է գոյականը և շեշտը դրված է հենց գոյականի վրա և այն գտնվում է նախադասության սկզբում, ապա այն գրվում է ը-ով։

18. Հետևություններից ո՞րն է համապատասխանում տեքստին։ Ընտրությունդ պատճառաբանիր։ Կարող ես այլ հետևություն անել։Արագիլին հարցրին․-Իմաստուն հավք, ինչո՞ւ ես անվերջ մեկ ոտքի վրա կանգնում։Պատասխանեց․-Որպեսզի գոնե մի քիչ թեթևացնեմ աշխարհի բեռը։Հետևություն։ա) Մարդիկ մեծամիտ են ու շատ կարևորում են իրենց։ Նրանց թվում է, թե իրենք են տանում աշխարհի հոգսը, և իրենցից է կախված, թե աշխարհն ինչպես է ապրում։բ) Կա մարդ, որ այնքան բարի է, որ աշխարհն ու մարդկանց ներողություն չտալու համար պատրաստ է մեկ ոտքի վրա ապրելու։ Իր կյանքը կդժվարացնի, միայն թե ուրիշների համար հեշտ լինի։գ) Ծույլ մարդիկ իրենց բան ու գործը թողաց, ամբողջ օրը կարծես աշխարհի հոգսն են հոգում։դ) Կան պարծենկոտ մարդիկ, որոնք իրենց ամենասովորական արարքները շատ են կարևորում ու դրանք վեհ գաղափարներով բացատրում։ե) Բոլոր մարդիկ պետք է մեկ ոտք ունենան, որ երկրի բեռը թեթև լինի։զ) Մարդիկ պետք է հարգեն դիմացիների սովորությունները և դրանց վերաբերվող ավելորդ հարցեր չտան, թե չէ երբեմն շատ անհեթեթ պատասխաններ կլսեն։ Ամեն ինչ չէ, որ բացատրելի է։է) Մարդիկ այնքան եսասեր ու շահամոլ են, որ երբեք, մի թռչունի չափ անգամ չեն մտածի իրենց երկրի մասին։Ես ինչպես հասկացա, արագիլը մեկ ոտքը բարձրացնում է, որպեսզի երկրի հոգսը թեթևացնի։ Բայց համաձայն չեմ, որ պետք է ամեն մարդ մեկ ոտք ունենա, որ աշխարի հոգսը թեթևանա, մենք ունենք այդ ոտքերը և պետք է օգտագործենք։ Բայց բեռ ասելով ես կարող եմ ասել, որ դա աղբն է, այո բեռը աղբն է, որը մարդիկ աշխարհով մեկ տարածում են և դա է մեծ բեռը աշխարհի համար։

19․ Տրված բարդ բառերի առաջին մասը փոխելով՝ նոր բարդ բառեր ստացիր և բոլոր բառերը բացատրիր։Ոսկեշար — ոսկեգույն, բազմազբաղ — բազմազան, բազկատարած — բազկաթոռ, գնդացիր — գնդակ, ստրկահոգի — ստրկական, սիրահոժար — սիրահարված, մեղմանվագ — մեղմօրոր, սառցալեռ — սառցաբեկոր, բանաձև — բանասեր, գաղտագողի — գաղտնի։

20. Ընդգծված բառերն ու բառակապակցությունները փոխարինի՛ր համապատասխան ածականներով:Օրինակ՝ Երկրին մոտ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին: – Երկրամերձ տարածությունում տիեզերանավի հանդիպեցին:Հայոց աշխարհում, Արարատի դաշտի հարավում, մի հրաշալի ու անձեռակերտ կոթող կա: Դա Արարատն է՝ երկնասլաց, մեկուսի լեռների զանգված՝ կոնի նմանվող զույգ գագաթներով: Մասիսն ու Սիսը հանգած հրաբուխներ են: Մասսի ժայռապատգագաթը ծածկված է հավերժական ձյունով: Սսի գագաթի մասը նույնպես քարածածկ է: Լանջերը կտրտված են ճառագայթաձև ձորակներով ու հեղեղատներով: Լանջերին խոտառատ արոտները ու թփուտներ կան, ներքևի գոտում՝ այլևայլ թռչուններ ու կենդանիներ: Հնում լեռը հռչակված էր որպես արքաների որսատեղի:Մասիսը զերծ չի մնացել բնության աղետներից: Նրա հյուսիս-արևելյան լանջի խորխորատը, հայտնի <<Մասյաց վիհ>> անունով, որ գագաթնամերձ մասում ավելի քան հազար մետր խորություն ունի, առաջացել է երկրաշարժից:

21. Թիվ ցույց տվող բառերը գտի՛ր: Դրանց հետ առարկա և գործողություն ցույց տվող բառերը (գոյականներն ու բայերր) ի՞նչ թվով (եզակի՞, թե՞ հոգնակի) են գործածվում:

Գտածոն յոթանասուն միլիոն տարվա հնություն ուներ:
Միայն տասը ամիս հետո տուփըկարելի է բացել:
Փոքրիկ հովիվըերեսուն—երեսունհինգ գառ էր պահում: Մի օր երեքը գայլի բաժին դարձավ: Հիսուներկու շենքից տասներեքը կառուցվել է:
Տասներկու օր մնաց քարանձավում, մինչև որ քարանձավի մուտքը բացվեց:
Բացատում ընկույզի չորս ծառ կա:
Միայն մի քաղաքում՝ Բոմբեյում մարդիկ յոթանասուն լեզվով ու բարբառով են խոսում:

22. Փորձի՛ր պատասխանել, թե՝
ա) ով ե՛րբ կարող է ասել՝ «ես».
Մարդ կարող է ասել <ես>, երբ խոսում է իր անունից:
բ) ով ո՛ւմ է ասում՝ «դու».
գ) ո՛ւմ մասին են ասում՝ «նա»: Երբ խոսում ենք երրորդ դեմքի մասին

23. Նախադասությունները համապատասխանաբար տեղադրի՛ր տեքստում: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:
Մի վարժապետ իրեն մեծարելու հատուկ ծեսեր էր մշակել սաների համար: Օրինակ՝ երբ փռշտում էր, երեխաները ոտքի էին ելնում ու, ամեն վանկի վրա ծափ զարկելով, միաբերան վանկարկում.
— Ա-ռող-ջու-թյուն, վար-ժա-պե՜տ…
Մի անգամ այս վարժապետը պարանը փաթաթեց մեջքին ու իջավ ջրհորը, որ ծարավ երեխաների համար ջուր հանի: Պարանն էլ երեխաներն էին բռնել: Հանկարծ նա փռշտաց: Երեխաները տեղնուտեղը բաց թողեցին պարանն ու միաբերան վանկարկեցին.
-Ա-ռող-ջու-թյուն, վար-ժա-պե՜տ…
Վարժապետը չհասցրեց շնորհակալություն հայտնել:

Ժամանակին մի վարժապետ կար:Վարժապետը շատէր սիրում, որ մարդիկ իրեն մեծարեն: Մի վարժապետ իրեն մեծարելու հատուկ ծեսեր էր մշակել սաների համար: Օրինակ՝ երբ փռշտում էր, երեխաները ոտքի էին ելնում ու, ամեն վանկի վրա ծափ զարկելով, միաբերան վանկարկում.
— Ա-ռող-ջու-թյուն, վար-ժա-պե՜տ…
Վարժապետը երեխաներին քաղաքից դուրս էր տարել:Մի խարխուլ ջրհոր գտան: Մի անգամ այս վարժապետը պարանը փաթաթեց մեջքին ու իջավ ջրհորը, որ ծարավ երեխաների համար ջուր հանի:Պարանի ծայրն ասատիճանաբար բաց էին թողնում:  Շուտով ջրհորի սառնօդն ու պատերի թացությունը վարժապետի քիթը մտան: Պարանն էլ երեխաներն էին բռնել: Հանկարծ նա փռշտաց: Երեխաները տեղնուտեղը բաց թողեցին պարանն ու միաբերան վանկարկեցին.
-Ա-ռող-ջու-թյուն, վար-ժա-պե՜տ…
Վարժապետը չհասցրեց շնորհակալություն հայտնել:

24. Ձեր բակի մասին պատմի՛ր (մանրամասն նկարագրի՛ր. վերաբերմունք արտահայտի՛ր) և պատմությունդ վերնագրի՛ր:

Ես ապրում եմ սեփական տնում և մենք բակ ունենք:

Մեր բակում կա 12 ծառ և մի հատ եղևի:Մենք ունենք մի քանի ծառի տեսակներ՝ ծիրանի,դեղծին,խնձորի և այլն:

25. Կետերի փոխարեն պահանջված ձևով գրի՛ր փակագծում դրված բառերն ու բառակապակցությունները:  
Երգելուցձայնը գլուխն էր գցում: (երգել – ե՛րբ)  
Ձիու սիրտը պայթել էր քուռակի համար …: (վախենալ – ինչի՞ց)
Թեյը տանելուցթափեց: (տանել — ե՞րբ)
Կենսախինդ մարդիկ վախենում ենլուրջ, տխուրկամծանրերևալուց: (լուրջ, տխուր կամ ծանր երևալ – ինչի՞ց)
Ու Մոսկվա գնալուցառաջ մի երկու օրով ման է գալիս հարազատ վայրերում: (գնալ – ինչի՞ց)
Մեղր լցնելուցմի կաթիլ գետին թափնց: (լցնել — ե՞րբ)

Հայոց լեզու 15-30.9.2020

1.Ես առաջին դասարանից իմ դպրոցը շատ եմ սիրում,որովհետև, դպրոցում կա ազառություն, որ շորը ուզում եմ կարամ հագնեմ,դասատուները շատ բարի են և երբ օգնելու բան է պետք նրանք հաճույքով կօկնեն մեզ:Ես չեմ կարող ասել,որ մեր դպրոցը վատն է, բայց ես կուզեի մի բան փոխել և դա ընդհանուր պարապունքն է՝ անիմաստ ժամ է կորցնում

2․ Յուրաքանչյուր շարքի բառերի մեջ, կրկնվող արմատները գտիր, և տրված բառերն արմատների միջոցով բացատրիր։ 

ա) ելևէջ, Իջևան, իջնել վայրէջք 

բ) բանբեր, բանակռիվ, բանաստեղծ, բանասեր — բան 

գ) սնափառ, սնամեջ, սնահավատ, սնապարծ — սին 

3) Տրված զույգ նախադասություններն իրար միացրու և, ու կամ շաղկապներից մեկով և բացատրիր, թե երկրորդ նախադասության մեջ ընդգծված բառը որ դեպքում է դուրս գալիս։ 

Աղվեսը թուղթ գտավ և այդ թուղթը տարավ գայլին։ Թագավորը ժլատ ու աչքածակ մարդ էր, և հրամայեց, որ կարասը իրեն տան։ 

Կղզին լճի հարավ-արևելքում էր ու լճի հյուսիսային ափից տարբերվում էր թե բուսականությամբ, թե կենդանիներով։ 

Խեղճ կապիկը պիտի վարժվի նեղլիկ վանդակին ու անընդհատ պիտի փորձի դուրս պրծնել այդտեղից։ 

Զինվորն իջեցրեց բացովի կամուրջը։ Չորս փոսի վրայով անցնելով՝ տիկինը մոտեցավ կոճղերին։ 

Կապիկը կես ժամում խժռեց իմ բերած բանանները։ Եվ մեր միջև կարծես թե բարեկամություն հաստատվեց։ 

Որպես խայծ, ես վանդակի մեջ ամենագայթակղիչ բանանը կդնեմ և նրան համոզելու համար տերն առաջինը կմտնի վանդակը։ 

4․Տեքստը վերականգնի՛ր՝ նախադասությունների հաջորդականությունը փոխելով: 

Դոկտոր Քիփ Թոռնը Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտի առաջատար ֆիզիկոսներից է: Մի քանի տարի առաջ գիտական աշխարհում նա մեծ իրարանցում առաջացրեց: Նա պաշտպանեց այն վարկածը, որ ժամանակի մեքենայի կառուցումը լիովին հնարավոր է: Նա պնդում է, որ եթե մարդը ժամանակի և տարածության <<միջանցքը>> մտնի, կհայտնվի նորից նույն տեղում, սակայն ավելի վաղ ժամանակակետում: Դոկտոր Թոռնի ներկայացրած ժամանակի մեքենայի նախագծումն այդ <<միջանցքը>> գնտվելու է երկու մետաղե սկավառակի միջև: Նրանցից մեկը լույսի արագությամբ պիտի շարժվի, պտույտ գործի ու նախնական դիրքին դառնա: 

5․Ընդգծած բառերի և բառակապակցությունների փոխարեն գրիր տրված հոմանիշներից մեկը։ 

Սահարայի բեդվին ցեղերի մի քանի առաջնորդներ հյուր էին Ֆրանսիայում։ Այնպես եղավ, որ մի անգամ նրանց տարան մեծ ջրվեժի մո,տ։ Թվումէր սովորական ջրվեժ էր՝ գեղեցիկ ու հնչեղ։ Ջուրը բյուրեղապակե կոթողի նման ընկնում էր ցած։ Հյուրերին առաջարկեցին, որ փորձեն խմել։ Այ քեզ բան․․․ դա ջուր էր, խմելու ջուր․․․ Բեդվինները սքանչացելէին։ Անապատում քանի օր պետք է դեգերել ամենամետ ջրհորին հասնելու համար։ Քանի ժամ պետք է փորել անընդհատ փլչով ավազը, մինչև որ փոսի հատակին ջրիկ ցեխ հայտնվի։Անապատում ջուրը ոսկով են գնահատում։ Նրա ամենափոքր կաթիլներիցանգամ հողի վրա վառվումենզմրուխտ կայծերը։ Երբ մի տեղ անձրև է գալիս, ամբողջ Սահարայի մարդիկ շտապում են նայելու այդ տեղը։ Բեդվինները պատրաստ են հարյուրավոր կիլոմետրեր առաջգնալ, որպեսզի տեսնեն, թե խոտն ինչպես է աճում։ 

Իսկ այստեղ Փարիզում, այդ հրածք հեղուկն այնպես առատությամբ է թափվում, ասես հանկարծակի պատռվել է տկճորը, որի մեջ ամբողջ աշխարհի ջրի պաշարն է պահվում։ Ֆրանսիացի հյուրընկալը խնդրեց առաջգնալ։ Բայց բեդվիններն ուղղակի չէին կարողանում այնտեղից հեռանալ։ Հրաշք էր, և նրանք երկյուղածությամբ դիտում էին։ 

-Սպասեք մինչև ջուրը վերջանա – խնդրեցին հյուրընկալին։ 

6. Ես կգնաի հին դար, որ իմանայի թե ինչպես է եղել երկրորդ համաշխարային պատերազմը; կտեսնեի իրական կյանքում ինչպես է ստեղծվել համակարգիչները, վիդեոխաղերը և այլն…:

7․Ապ, դժ, տ, ածանցներովկազմի՛րտրվածբարեիհոմանիշները: 

• Անգույն – դժգույն, անբախտ – դժբախտ, անգետ – տգետ, անշնորհք – ապաշնորհք, անարդյունք – ապարդյուն, անօրեն – տնօրեն, անձև — տձև: 
  
  8․Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:
  
  Ինքն իրենից գոհ – ինքնագոհ, իրեն հավանող – ինքնահավան, իր կյանքի պատմությունը – ինքնակենսագրություն, ինքն իրեն կրթելը – ինքնակիրթ, իրեն ժխտելը – ինքնաժխտում, իրեն սիրելը – ինքնասիրահարված, իրեն կառավարելը — ինքնակառավարել: 
  
  9. 
  
  1.Հզոր արծիվն ու ագահ աղվեսը հաշտ էին ապրում 
  
  2.Խելացի գյուղացին պատահաբար բռնեց մեղավոր թզուկին: 
  
  3.Կիրթ մարդիկ գիտակցաբար նահանջում են ամոթալի գործից: 

10.  

Հայկական բանակում կան արի զինվորներ։

Սերը կյանքի ամենակարևոր հատկանիշներից է։

Ոչխարների հոտը փակել էր ճանապարհը։

Երեխան ընկել էր հորը։

11. 

1․Ինչու էր այդքան անարվեստ քանդակ արել։ 

Անքաղաքավարի է խոսում ընկերների հետ։ 

Տգեղ դեմք ունի։ 

2․Մեր նոր ընկերուհուն Նազելի են անվանում։ 

Եվ սրան էլ իմաստուն համարում։ 

3․ Ինչ ասում էին, սուս ու փուս անում էր։ 

Իմ գործը վերջացրեցի, կարող եմ հեռանալ։ 

Որոշումը որ չիրագործի, չի հանգստանա։ 

4.Բազում հարցերի պատասխանիում էր, լուռ էր մնում: 

Դեռ համբերում եմ, որ տեսնեմ, թե մինչև, երբ է չարություն անելու: 

Արձագանքները վերջացան: 

5. Ափսեները տեղավորեց պահարանում: 

Եկավ ու իր օրեննքները հաստատեց: 

Ձեռքի գիրքը մի կերպ խցկեց լիքը լցրած 

13. 

Ա․ Դասագիրք – դասի գիրք, հեռագիր – հեռվից գիր, արոտավայր – արոտի վայր, լրագիր – լուրի գիր, ծառաբուն – ծառի բուն, մրգաջուր – մրգի ջուր, մրջնաբույն – մրջյունի բույն, ծաղկեփունջ – ծաղկի փունջ, միջնապատ – մեջտեղի պատ։ 

Բ․ Վիպագիր – վեպի գիր, մեծատուն – հարուստ մարդ, զինակիր – զենք կրող, ժամացույց – ժամ ցույց տվող սարք, կողմնացույց – կողմ ցույց տվող սարք, երգահան – երգ ստեղծող, քարհատ – քար կտրող բանվոր, պատմագիր – պատմություն գրող, քանդակագործ – քանդակ անող 

14.

Ա․ ա) Հողմը մռնչաց, գալարվեց և խառնեց ծովի ալիքները։ 

Հողմը մռնչաց, գալարվեց, և ծովի ալիքները լեռնացան։ 

բ) Դեմքը խաղաղ էր ու ողողվելկ էր մի զարմանալի լույսով։ 

Դեմքը խաղաղ էր, ու աչքերում մի զարմանալի լույս էր ցոլում։ 

գ) Մայորն անձամբ ցույց կտա կղզին կամ իր թիկնապահին կուղարկի ինձ զեկուցելու։ 

Մայորն անձամբ ցույց կտա կղզին, կամ նրա թիկնապահը կուղեկցի ինձ։ 

Բ․ ա) Արևը ժպտաց և արթնացրեց ծաղիկներին։ 

Արևը ժպտաց, և ծաղիկներն արթնացան։ 

բ) Նա խոսում էր բարձր, խրոխտ ձայնով ու իր խոսքին տալիս է տիրական շեշտ։ 

Նա խոսում էր բարձր, խրոխտ ձայնով, ու դա նրա խոսքին տալիս էր տիրական շեշտ։ 

գ) Նա մեզ թող սպասի ավտոմեքենաների կանգառում կամ ինքն ու Ջերալդը հետ միանգամից գնա հրավերքի սրահը։ 

Նա մեզ թող սպասի ավտոմեքենաների կանգառում, կամ ինքն ու Ջերալդը միանգամից գնան հրավերքի սրահը։